Η σύγχρονη φιλανθρωπία έχει εισάγει ένα νέο ρόλο στο ρεπερτόριο των σωφρονιστικών ιδρυμάτων. Ενώ, παλιότερα, η αναγκαιότητα των φυλακών στηριζόταν, αποκλειστικά, στον ποινικό-τιμωριτικό και προστατευτικό τους χαρακτήρα, σήμερα μια νέα λειτουργία, που λογίζεται ως πρωτεύουσας σημασίας, έχει ενσωματωθεί σ’ αυτά τα ιδρύματα – αυτή της αναμόρφωσης.
Από ‘δω και στο εξής, τρία αντικείμενα (αναμορφωτικός, ποινικός και προστατευτικός) επιδιώκεται να επιτευχθούν μέσω του εξαναγκαστικού φυσικού περιορισμού, με τη φυλάκιση ενός περισσότερο ή λιγότερο απομονωτικού χαρακτήρα, για ένα συγκεκριμένο ή για αόριστο χρονικό διάστημα.
Επιδιώκοντας να προωθήσει την δική της ασφάλεια, η κοινωνία αποκλείει ορισμένα στοιχεία της (αποκαλώντας τα εγκληματίες) από την κοινωνική ζωή, μέσω της φυλάκισης. Αυτή η προσωρινή απομόνωση του παραβάτη εξαντλεί τον προστατευτικό ρόλο των φυλακών. Με έναν εντελώς αρνητικό χαρακτήρα, έχει η προστασία αυτή όφελος για την κοινωνία; Την προστατεύει; Ας μελετήσουμε ορισμένα από τα αποτελέσματα της.
Αρχικά, ας διερευνήσουμε τις ποινικές και τις αναμορφωτικές φάσεις του ζητήματος των φυλακών.
Η τιμωρία, ως κοινωνικός θεσμός, κατάγεται από δύο πηγές: πρώτον, την παραδοχή ότι ο άνθρωπος είναι ένας παράγοντας με ελεύθερη ηθική και κατά συνέπεια, υπεύθυνος για τη συμπεριφορά του, στο βαθμό που υποτίθεται πως έχει σώας τας φρένας(to be compos mentis) και δεύτερον, το πνεύμα εκδίκησης, στα αντίποινα για το κακό/ζημιά. Παρακάμπτοντας, προς το παρόν, την αμφισβητούμενη συζήτηση για ελευθερία στην ηθική του ανθρώπου, ας αναλύσουμε τη δεύτερη πηγή.
Το πνεύμα εκδίκησης είναι μία καθαρά ζωώδης τάση, που εκδηλώνεται κυρίως εκεί που η σχετική φυσική ανάπτυξη είναι συνδυασμένη με έναν ορισμένο βαθμό ευφυΐας. Ο πρωτόγονος άνθρωπος εξαναγκάζονταν, από τις συνθήκες του περιβάλλοντός του, να παίρνει το νόμο στα χέρια του, ας το πω έτσι, για την εξυπηρέτηση της ενστικτώδους επιθυμίας του για επιβολή ή προστασία, για να αντιμετωπίσει τα επιτιθέμενα ζώα ή ανθρώπους, που ήθελαν να τον βλάψουν ή να θέσουν σε κίνδυνο τον ίδιο ή τα συμφέροντά του. Αυτή η τάση, που γεννήθηκε από το ένστικτο της αυτοσυντήρησης και αναπτύχθηκε στη μάχη για την ύπαρξη και την υπεροχή, είχε γίνει, από τον απολίτιστο άνθρωπο, ένα δεύτερο ένστικτο, σχεδόν τόσο ισχυρό για τη ζωτικότητά του όσο και η πηγή από την οποία αυτό αναπτύχθηκε (και ενίοτε ξεπερνώντας το σε αγριότητα και κτητικότητα), για την ώρα, δηλαδή τις προσταγές της αυτοσυντήρησης.
Ακόμα και τα ζώα έχουν το πνεύμα της εκδίκησης. Είναι γνωστές οι ευρηματικές μέθοδοι που χρησιμοποιούν συχνά ελέφαντες που ζουν σε αιχμαλωσία, οι οποίοι στρέφουν την εκδικητικότητά τους επάνω σε ορισμένους ιδιαίτερα απειλητικούς θεατές. Τα σκυλιά και τόσα άλλα ζώα εκδηλώνουν αυτό το πνεύμα εκδίκησης. Αλλά είναι στον άνθρωπο, σε συγκεκριμένο στάδιο της διανοητικής εξέλιξης του, που το πνεύμα εκδίκησης φτάνει να γίνεται το πιο έντονο χαρακτηριστικό του. Από τις βαρβαρικές και τις ημι-πολιτισμένες φυλές η πρακτική της προσωπικής εκδίκησης στην αδικία (πραγματική ή φανταστική) έπαιζε έναν καθοριστικό ρόλο για τη ζωή του ατόμου. Έτσι, η εκδίκηση έγινε το πιο σημαντικό ζήτημα, παίρνοντας συχνά το χαρακτήρα θρησκευτικού φανατισμού. Το ιερό καθήκον της εκδίκησης-τιμωρίας, για μια ιδιαιτέρως σημαντική ζημία, πέρασε από τον πατέρα στο γιο, από γενιά σε γενιά, μέχρι το σημείο που για να εξαλειφθεί μια προσβολή να...
Το θεμελιακό λάθος των ρεφορμιστών είναι το ότι ονειρεύονται μια αλληλεγγύη μια ειλικρινή συνεργασία, ανάμεσα σε αφεντικά και υπηρέτες, ανάμεσα σε ιδιοκτήτες κι εργάτες, η οποία ακόμα και αν υπήρξε κατά καιρούς, σε περιόδους κατάφωρης α συνειδητοποίησης των μαζών κι ειλικρινούς πίστης στη θρησκεία και στις μεταφυσικές αμοιβές, είναι σήμερα ολότελα αδύνατη.
Εκείνο που οραματίζονται είναι μια κοινωνία καλά χορτασμένων γουρουνιών που προχωρούν ικανοποιημένα με άτσαλο τρόπο, κάτω απ’ τη βέργα ενός μικρού αριθμού χοιροβοσκών που δεν παίρνουν υπόψη την ανάγκη για ελευθερία και το αίσθημα της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, που πιστεύουν πραγματικά σ’ ένα θεό που προστάζει, για χάρη των...
Αναρχισμός[1] (από τα ελληνικά α και αρχή, «ενάντια στην εξουσία»). Όρος που δόθηκε σε μία αρχή ή θεωρία ζωής, στην οποία η κοινωνία δημιουργείται και εξελίσσεται χωρίς την ηγεσία κάποιας κυβέρνησης. Η αρμονία σε μία τέτοια κοινωνία δεν επιτυγχάνεται από την υποταγή στο νόμο ή την υπακοή σε οποιαδήποτε εξουσιαστική αρχή αλλά από ελεύθερες συμφωνίες-συνθήκες μεταξύ των διαφόρων ομάδων, εδαφικών ή επαγγελματικών, έτσι ώστε να ικανοποιούνται οι απαιτήσεις παραγωγής και κατανάλωσης αλλά και όλο το εύρος των αναγκών και προσδοκιών μίας πολιτισμένης οντότητας. Σε μία κοινωνία, που δημιουργείται πάνω στις αρχές αυτές, οι εθελοντικές ενώσεις, οι οποίες στη...
Στο κτήριο της Ελληνικής κοινότητας της Μελβούρνης στις 18/07/2019
Με τον Ελευθεριακό στο Αυτοδιαχειριζόμενο Στέκι Πέρασμα, 22/01/2018