- Your name
- Αναρχική Θεωρία
Κείμενο που κυκλοφόρησε στο περιοδικό Ευτοπία. Εισαγωγικά σχόλια για το άρθρο «Περί χορτοφαγίας» του Ρεκλύ του Σταύρου Καραγεωργάκη
Ο Ελυζέ Ρεκλύ (1830-1905), γνωστός αναρχικός γεωγράφος και μελετητής, σ’ αυτό του το κείμενο που δημοσιεύτηκε στο Humane Review το 1901 μάς παρέχει μια σχετικά ανοίκεια προσέγγιση για τη χορτοφαγία. Η συγκεκριμένη προσέγγιση μπορεί να φαντάζει περίεργη για πολλούς λόγους, με πιο σημαντικό ότι οι περισσότεροι που καταφεύγουν σήμερα στη χορτοφαγική διατροφή το κάνουν για λόγους ηθικής ή υγιεινής διατροφής. Αν ισχύει το πρώτο, αυτή η ηθική στάση στηρίζεται στην απόρριψη της κυριαρχικής θέσης του ανθρώπου στη φύση, και ειδικότερα στην, μεταξύ άλλων και ιουδαιοχριστιανική αντίληψη, περί χρησιμοθηρικής αντιμετώπισης των άλλων ζώων. Στη δεύτερη περίπτωση οι χορτοφάγοι θεωρούν ότι η σάρκα, υπερπλήρης τοξινών και άλλων βλαβερών ουσιών, συμβάλλει στην ανάπτυξη διαφόρων νόσων του ανθρώπινου οργανισμού.Το χορτοφαγικό κίνημα απογειώθηκε μετά το 1975, μετά την έκδοση δηλαδή του βιβλίου Η Απελευθέρωση των Ζώων του Πίτερ Σίνγκερ1, που δικαίως αποκλήθηκε η «βίβλος της χορτοφαγίας». Εκεί ο Σίνγκερ ανέπτυξε μια ωφελιμιστική, με τη φιλοσοφική και όχι καθημερινή σημασία του όρου, επιχειρηματολογία, στηρίζοντας τη θεώρησή του στην ηθική αντιμετώπιση της δυνατότητας των άλλων ζώων να βιώνουν το αίσθημα της ευχαρίστησης και του πόνου. Έκτοτε, πέραν των κινημάτων για την απελευθέρωση των ζώων και του χορτοφαγικού κινήματος, αναπτύχθηκε μια πλούσια φιλοσοφική παράδοση που περιλαμβάνει εκατοντάδες βιβλία, εξειδικευμένα περιοδικά, ακόμα και ακαδημαϊκά μαθήματα. Ωστόσο, το χορτοφαγικό κίνημα των τελευταίων δεκαετιών του 20ου αιώνα, δεν ήταν το πρώτο στην ανθρώπινη ιστορία. Φαίνεται ότι ένα χορτοφαγικό κίνημα είχε ξεπηδήσει τον 19ο αιώνα στην Αγγλία με μια σχετική ανταπόκριση και την ίδρυση εταιριών για την προστασία των ζώων. Ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον όμως παρουσιάζει η χορτοφαγική στάση των πυθαγορείων και άλλων φιλοσόφων στον αρχαίο ελλαδικό χώρο2. Αν και οι λόγοι που οδήγησαν τους πυθαγορείους σε μια τέτοια στάση είναι εξαιρετικά πολύπλοκοι, και μάλλον όχι εντελώς σαφείς σ’ εμάς σήμερα, είναι βέβαιο ότι η στάση αυτή οφείλονταν εν μέρει και σε μια αντίληψη συντροφικότητας προς τα άλλα είδη.Που έγκειται όμως το ενδιαφέρον για τη χορτοφαγία του Ρεκλύ; Σε δύ λόγους: Πρώτον στο γεγονός ότι πολιτικοποιεί το ζήτημα της ηθικής αντιμετώπισης των άλλων ζώων και δεύτερον ότι η επιχειρηματολογία του δε στηρίζεται αποκλειστικά στον ορθό λόγο, αλλά και στο συναίσθημα. Ξεκινώντας από το δεύτερο, πρέπει να αναφέρουμε ότι η φιλοσοφική υποστήριξη της χορτοφαγίας στον 20ο αιώνα βρίσκεται στη φιλοσοφική παράδοση του ορθολογισμού. Ο ορθός λόγος μάς οδηγεί στην απόρριψη της θέσης ότι τα άλλα ζώα δεν πονούν, δεν έχουν ηθικά δικαιώματα κλπ. Υπάρχει όμως και μια άλλη προσέγγιση στο θέμα η οποία αντιμετωπίζει την ηθική μας στάση από μια συναισθηματική σκοπιά, στηριζόμενη σε μια θεωρία ηθικών συναισθημάτων, κυρίως στην ηθική ψυχολογία του Ντέιβιντ Χιουμ3. Πρόκειται για μια ηθική που ομιλεί για μια «συμπάθεια» (sympathy) προς τα άλλα ζώα, υπό την έννοια ότι ο άνθρωπος κινητοποιείται συναισθηματικά από το ον που υποφέρει, αφού πρώτα μέσω της ενσυναίσθησης (empathy) αντιλαμβάνεται ότι η κατάσταση που βιώνει αυτό το ον είναι αντίστοιχη με αυτές που βιώνει το ηθικό υποκείμενο. Όπως παρατηρεί λοιπόν κανείς στο κείμενο του Ρεκλύ,...
- Your name
- Αναρχική Θεωρία
Μερικές πρόχειρες σκέψεις πάνω στην ανάλυση πολιτικοοικονομικών συστημάτων με όρους της θερμοδυναμικής και την αναγκαστική συμπόρευση του αναρχικού κομμουνισμού με τη πράσινη (οικολογική) αναρχία.
Εντροπία είναι η ποσότητα ελευθερίας, η ποσότητα πληροφορίας, και η ποσότητα χάους που υπάρχει σε ένα σύστημα.
Ο δεύτερος νόμος της θερμοδυναμικής λέει πως η εντροπία ενός συστήματος έχει την τάση να αυξάνεται. Ο μόνος τρόπος για να μειωθεί η εντροπία ενός συστήματος είναι να αυξηθεί η εντροπία έξω από το σύστημα αυτό.
Ένα ζωντανό πλάσμα είναι ένα αντικείμενο με εντροπία χαμηλότερη από το περιβάλλον του. Το πώς εμφανίστηκε δεν το ξέρουμε, αλλά...
- Your name
- Αναρχική Θεωρία
Αστός — Και πιστεύετε στην επανάσταση;
Εγώ — Πιστεύω σ’ αυτήν. Όπως κι εσείς, άλλωστε.
Αστός — Εγώ; Θα πρέπει να αστειεύεστε! Είναι δυνατή μια επανάσταση στην εποχή μας; Οι ένοπλες δυνάμεις· η σοφία των προλεταρίων — αποφασισμένων να πετύχουν νομικά τη βελτίωση της παρτίδας τους· η θέληση των δημοκρατικών — που έχουν ήδη κάμη τόσα πολλά για τους εργαζομένους — να πορευτούν με αποφασιστικότητα στο δρόμο των κοινωνικών μεταρρυθμίσεων: δεν είναι όλ’ αυτές οι εγγυήσεις αρκετές για σας;
Εγώ — Δεν υφίσταται πλέον για μένα ό,τι υφίσταται για σας. Γνωρίζω το συλλογισμό σας, και γνωρίζω πόσο πολύ θα θέλατε...